همسایه ها، همسایه های دوست داشتنی، همسایه های دوست داشتنی احمد محمود...

 

احمد اعطا (1381-1310) معروف به احمد محمود، نویسنده جنوبی معاصر ادبیات ایران که در بسیاری جهات متمایز از همقطاران خود بوده است. وی در خانواده ای دزفولی در اهواز متولد و زندگی اش طبق گفته های خودش فراز و فرودهای فراوانی داشته است. او که در دانشکده افسری تحصیل می کرده و گرایشاتی به حزب توده داشته بعد از کودتای 28 مرداد دستگیر می شود و هیچ گونه توبه نامه ای امضا نمی کند، همین موضوع منجر به حبس طولانی و تبعیدش به بندر لنگه می شود. او که نویسندگی را با خواری و شکست کامل آغاز می کند، در فیلم مستندی که از زندگی اش ساخته شده است عنوان می کند اولین کتابش به عنوان جایزه کتاب های کیلویی که دستفروش ها می فروختند به مردمی که بیشتر از یک کیلو کتاب می خریدند اهدا می شده است، ولی او هیچگاه امیدش را به زندگی و چرخش این گردونه ناسازگار از دست نمی دهد و اتفاقا با رویه به سخره گرفتنی که در زندگی داشته سختی هایی را که تا آخرین دم با او همنفس بودند، به زانو در می آورده است.

خالد نوجوان پانزده ساله ای است که در خانه ای به همراه خانواده اش با چندین همسایه زندگی می کند و این نوجوان که تازه دوران کودکی را به پایان رسانده، بزرگسالی خیلی زود تمام جلوه های خوب و بدش را به او می نمایاند...روایت داستان در بحبوحه ملی شدن صنعت نفت در جنوب کشور می گذرد و نویسنده در لایه لایه داستانی پرکشش، این حادثه تاریخی را از دیدگاه مردمی عامی و نوجوانی جویای نام نشان می دهد.

رمان همسایه ها اولین رمان احمد محمود قطعا یکی از قله های ادبیات معاصر ایران است. او در این کتاب بسیار وامدار اتفاقات زندگی شخصی خودش است بگونه ای که خانه تصویر شده در داستان و همسایه هایش بسیار با خانه کودکی اش قرابت دارد. با اینکه به محض انتشار کتاب اقبال پرشوری از طرف مردم صورت می گیرد و به چاپ های مجدد می رسد ولی جلوی انتشار کتاب به دلیل موضوع سیاسی آن از طرف حکومت پهلوی گرفته می شود و در زمان فعلی نیز کتاب به دلیل محتوای اروتیک و هرزه نگاری آن از سوی حاکمیت نادیده انگاشته شده است ولی با همان مدت زمان اندک چاپ، کتاب در روسیه ترجمه و مورد استقبال خوانندگان قرار می گیرد و در ایران نیز در بساط دستفروشان و زیر پله فروشان پیدا می شود. آنچه مسلم است احمد محمود در این کتاب آنچنان شخصیت های متعدد و دوست داشتنی با توصیفات منحصر بفرد و زیبا خلق کرده که میخ خود را برای همیشه بر ادبیات این مرز وبوم کوبیده است. خالد، پندار، ناصر اَبَدی، رحیم خرکچی،  محمد میکانیک و... تنها تعدادی از این شخصیت های داستان پرشور محمود هستند.

احمد محمود را به دلیل نگاهش به مردم فرودست در رمان هایش و سابقه سیاسی اش، از جمله نویسندگان سبک رئالیسم سوسیالیستی یا اجتماعی در ایران می دانند ولی آنچه که در کتاب های محمود، فارغ از هر گونه نگاه ادبی یا سیاسی حس می شود، انسانیت است و به همین دلیل او را به حق نویسنده ای انسانگرا معرفی کرده اند. او که به گفته خودش برای گذران زندگی مجبور به انجام هر گونه کاری از بنایی و نجاری و باربری و... شده بود، همچنان با امید به زندگی نگاه می کرد و این فعالیت و نه انفعال را در رمان هایش تزریق کرده است و اتفاقا همین پستی و بلندی های زندگی شخصی خود را موتور محرکه داستان هایش قرار می دهد.

نوع نگارش ماجرامحور محمود بگونه ای است که نمی توان جملاتی از رمان را انتخاب کرد و بطور جداگانه ذکر کرد. اگرچه کتاب را چندین سال پیش خوانده ام و هنوز آنزمان عادت خط خطی کردن کتاب ها را نداشتم ولی آنچه امروز از احمد محمود و همسایه هایش به یاد دارم توصیفات قوی، شخصیت های ملموس دوست داشتنی، روایت خطی پرکشش و از همه مهم تر زندگی جاری در سطور داستان است.

متن داستان را از اینجا دانلود کنید و بدانید این کتاب برای من دوست داشتنی ترین کتاب از مجموعه اخیر معرفی هایم است...